İçindekiler
Hukuk normu, belli bir toplumsal ilişkiyi düzenlemek amacı ile oluşturulan ve devletin yaptırım gücünde bağlanan kurallar topluluğudur. Hukuk normları, devletin yaptırım gücü ile garanti altına alınması bakımından görgü kuralları ve bazı ahlak ve din kurallarından ayrılır.
Hukuk Normu Özellikleri Nelerdir?
- Hukuk normunun düzenlediği konular genellikle insanların dış ilişkileri ve bunları oluşturan işlem ve eylemlerdir. Dış dünyaya yansımadığı sürede düşünce ve niyetler hukuk normları tarafından düzenlenemez.
- Hukuk normları, kişi iradesine bağlı konuları düzenler. Bu iradenin yönlendirilmesi ile ilgili olumlu ya da olumsuz eylem zorunlulukları getirir. Bu zorunluluk bir eylemde bulunma ya da bulunmaktan kaçınma biçiminde olabilir.
- Hukuk normuna uyulmamasının sonucu bir yaptırıma bağlanmıştır. Bu yaptırım devlet eli ile gerçekleştirilir.
- Toplumsal yaşamı düzenlemeyi ve toplum gereksinimlerini karşılamayı amaçlar.
- Adaleti sağlama amacı taşır.
- Özgürlükleri sınırlandırırken bir yandan korumaya çalışır. Serbest davranışlara belli sınırlar koyarak toplumsal güvenliği sağlar ve vatandaşlara devlet güvencesine bağlı gerçek bir özgürlük sunar.
- Belli ve somut tek bir olay için değil, soyut ve genel düzenlemeler getirir. Aynı koşullarda oluşan tüm olaylara uygulanır.
- Hukuk normlarına karşı öngörülen yaptırımların kim tarafından ve nasıl uygulanacağı yine hukuk normları tarafından belirlenir.
Hukuk Normları Nelerdir?
Anayasa ve usulüne uygun yürürlüğe konan uluslararası anlaşmalar, kanunlar, yönetmelikler ve kararnameler hukuk normlarını oluşturur. Bu normlar arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmaktadır.
Hukuk Normu Nasıl Bir Önermedir?
Hukuk normu, mantık disiplini içinde bir büyük önermedir. Hukuk normunun uygulama alanı bulduğu kural küçük önermeyi, yargının bu önermelere bağlayacağı müeyyide de sonucu oluşturmaktadır.
Bu duruma bir örnek vermek gerekir ise:
- Türk Medeni Kanuna göre 17 yaşını doldurmuş, ayırtım gücüne sahip kişiler evlenebilir. (Büyük Önerme)
- A, 18 yaşında ayırtım gücüne sahip bir bireydir. (Küçük Önerme)
- A, evlenebilir. (Sonuç)
Hukuk Normlarını Oluşturan 3 Toplumsal Temel Nedir?

Hukuk normlarını oluşturan toplumsal temeller:
- Toplumda barış ve huzuru sağlama ihtiyacı
- Hukuki güvenliği sağlama ihtiyacı
- Toplumda adaleti sağlama ihtiyacıdır.
Hukuk normları kabul edilmeyen bir toplumda güçlünün hakimiyeti söz konusu olacaktır. Bireyler tüm haklarından kendisi elde edebildiği ve koruyabildiği ölçüde faydalanabilecektir. Toplumun geneline etki eden hukuk normları, bu durumu engelleyerek toplumda barış ve huzuru tahsis edecektir.
Hukuki güvenlik, hukuk normlarının genel ve soyut nitelikli olması ile yakından ilişkilidir. Genel ve soyut niteliğe sahip, kişiye özel uygulanmayan normların olduğu bir hukuki düzende her birey davranışlarının hukuki sonuçlarını öngörebilecektir. Bu öngörme hali, hukuk düzenine güven duyulmasını sağlayacaktır.
Toplumda her yaptırımın uygulanmasının kişinin kendi ellerine bırakılması büyük adaletsizliklere yol açacaktır. Hakkını kendi elleri ile koruyamayan toplumun zayıf ve korunmaya muhtaç kesimine karşı adaletsizliğin önlenmesi için hukuk normlarının varlığı ve adil bir biçimde uygulamaya geçiyor oluşu çok önemlidir.
Hukuk Normlarının Hiyerarşik Açıdan Sıralanışı Nasıl?
Hukuk normları:
- Anayasa ve usulüne uygun biçimde yürürlüğe konmuş Uluslararası Anlaşmalar,
- Kanunlar,
- Kararnameler,
- Yönetmelikler biçiminde bir hiyerarşik düzene sahiptir. Bu hiyerarşik sıralamada en tartışmalı husus, usulüne uygun biçimde yürürlüğe konan uluslararası anlaşmalardır. Baskın görüşe göre bu anlaşmalar anayasa ile eşit güce sahiptir.
Normlar hiyerarşisine göre hiçbir hukuk normu, kendisinden üst hiyerarşideki normlara aykırı olamaz. Örneğin usulüne uygun biçimde imzalanarak yürürlüğe konmuş bir uluslararası anlaşmaya aykırı bir kararname çıkarılması, ya da hazırlanan yasaların anayasaya aykırı olması mümkün değildir. Ancak alt normlar üst normların düzenlemediği, yasada boşluk bulunan noktaları düzenleyebilir.