1. Anasayfa
  2. Medeni Hukuk Makaleleri

Medeni Hukuk Nedir? Alt Dalları ve Kavramları

Medeni Hukuk Nedir? Alt Dalları ve Kavramları
medeni hukuk nedir
1

Medeni hukuk, bir topluluk içerisinde birlikte yaşayan kişilerin birbirleri ile olan ilişkilerini düzenleyen kurallar bütünüdür. Topluluk içerisindeki kişilerin sosyal hayatı oluşturan temel ilişkileri düzenlenmektedir. Toplum içerisinde kişiler bakımından hiçbir ayrım gözetilmeksizin herkes açısından uygulama alanı bulmaktadır. Kişilerin birbirleri ile olan ilişkileri ile birlikte kişilerin birbirlerine karşı hak ve borçları belirli kurallar temeline dayandırılmıştır. Söz konusu sosyal hayat kapsamındaki en önemli ilişkilerden birisi olan ticari ilişkiler, ayrıntılı ve ticari hayatın kendi dinamiklerine uygun olarak özel hukuk içerisinde ayrıca kurallara bağlanmış bulunmaktadır.

Medeni Hukukun Alt Dalları Nelerdir?

  • Kişiler Hukuku
  • Aile Hukuku
  • Borçlar Hukuku
  • Eşya Hukuku
  • Miras Hukuku

Medeni Hukukun Temel Kavramları Nelerdir?

  • Kişi kavramı
  • Hak kavramı
  • Borç kavramı
  • İyiniyet kuramı
  • Dürüstlük kuralı kavramı

Kişi Kavramı

Kişiler gerçek kişi ve tüzel kişi olarak iki farklı kategoriye ayrılmaktadır. Gerçek kişilik, tam ve sağlıklı doğum ile başlamaktadır. Tüzel kişilik kendisine uygulanacak hukuk kurallarına göre kişilik kazanmaktadır. Kişiler birbirleri ile hukuki ilişkilere girebilmektedir. Birbirlerine karşı hukuki eylemde bulunabilir; hak ve borç altına girebilmektedir.

Hak Kavramı

Hak hukuk kurallarına göre sınırları çizilmiş bulunan, hukuken korunmakta olan ve kurallara göre sahibine bu olgudan yararlanma yetkisi veren hukuki menfaatlerdir. En genel şekilde haklar malvarlığı hakları ve kişilik hakları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Buna göre kişiler hakları doğrultusunda malvarlıkları ve kişilikleri üzerinde hukuki işlemlerde bulunma yetkisine sahiptirler.

Borç Kavramı

Borç kavramı hukuken sınırları belirlenmiş ve izin verilmiş ilişkiler konu olmak üzere bir kişinin başka bir kişi üzerine bir edimi yerine getirme yükümlülüğü ile sorumlu tutulduğu hukuki ilişkidir. Buna göre bir taraf bir edimi yerine getirme sorumluluğu altına girmektedir. Bir kimse herhangi bir şeyi yerine getirme borcu altına girebilir fakat iradesine aykırı olsa bile hukuk kuralları gereğince ifa edilebilecek edimlerin sınırı çizilmiştir.

İyiniyet Kavramı

İyiniyet bir hakkın kazanılmasına veya gerçekleştirilmek istenen bir hukuki ilişkiye ilişkin engel halin istenilse bile bilinemeyecek olmasını ifade eden kavramdır. Buna göre iyiniyetli kimsenin kazanımları belirli ölçütlerde korunmaktadır.

Dürüstlük Kuralı Kavramı

Dürüstlük kuralı gereğince kişiler haklarını kullanırken ve borçlarını ifa ederken dürüst davranmalıdır. Dürüst davranmak ifadesi geniş sınırlı bir ifadedir. Durumlara göre farklı yorumlanması gerekmektedir. Dürüstlük kuralına aykırı bir şekilde hakların kullanılmasına hukuk düzeni izin vermemektedir.

Medeni Hukukun Asıl Kaynağı Nedir?

Medeni hukukun asıl kaynağı kanundur. Bununla birlikte Kanun yazılı kuralları asıl, birincil tutmuştur. Buna göre kanunlar, kararnameler, yönetmelikler ve içtihadi birleştirme kararları asıl kaynaktır.

medeni hukuk yardimci kaynaklari
medeni hukuk yardimci kaynaklari

Medeni Hukukun Yardımcı Kaynakları Nelerdir?

Medeni Kanunun birinci maddesinden çıkarılan anlama göre yazılı kaynak bulunmayan hallerde yardımcı kaynaklara göre hüküm kurulması gerekmektedir. Maddeye göre medeni hukukun kaynakları yazılı hukuk kuralları, örf ve adet hukuku ve hakimin yarattığı hukuk olarak yorumlanmaktadır. Kurallar ve hukukun uygulandığı toplum birbirinden bağımsız değildir. Bu toplum geçmişteki ve gelecekteki bireylerden oluşmaktadır. Bu nedenle asıl kaynak bulunmayan hallerde örf ve adet hukuku uygulanır. Bu da yoksa hakim duruma göre kendisi hukuk yaratır.

Medeni Kanunla Hangi Tür Toplumsal İlişki Düzenlenir?

Medeni kanunla kişiler arasındaki toplumsal hayata ilişkin günlük durumlar düzenlenir. Kişilerin doğması, evlenmesi, malvarlığı edinmesi gibi özel hukuk ilişkileri Medeni Kanun ile düzenlenmiş bulunmaktadır.

Türk Medeni Kanunu Öncesi Hangi Uygulama Vardı?

Osmanlı İmparatorluğu döneminden başlamak üzere çeşitli kanunlaştırma işlemleri mevcuttur. Türk Medeni Kanunu öncesi dönemde en kapsamlı oluşturulmuş uygulama Mecelle-i Ahkam-ı Adliye isimli Mecelle’dir. Mecelle toplam 16 kitaptan oluşur ve içerisinde özel hukuk ilişkileri ve temel usul kuralları düzenlenmiştir. Buna göre Mecelle günümüz anlamı ile bir Medeni Kanun değildi fakat içerisinde temel hukuki ilişkiler üzerine hükümler mevcuttur.

Türk Medeni Kanunu Hangi Alanda Yapılmıştır?

Türk Medeni Kanunu özel hukuk alanında yapılmıştır. Özel hukuk kapsamına kişiler ve bu kişilerin sahip oldukları haklar, edim borçları, birbirleri ile olan ilişkileri ve bunlara uygulanacak kurallar girmektedir. Medeni Kanun kişilerin içinde oldukları toplum ile olan ilişkilerini, kendi bünyesinde doğan haklar ve denk olan özel hukuk kişilerinin ilişkilerini düzenlemektedir.

Medeni Kanun İle Kadınlara Verilen Haklar Nedir?

Yeni medeni kanunun kabulü ile kadınlara toplum yaşamında erkekler ile daha eşit haklar sağlanmaya çalışılmıştır. Örneğin Mecelle’nin yürürlülükte olduğu dönemlerde İslam Hukukunun benimsediği prensipler gereği kadınlara erkeklere nazaran daha az miras payı düşmekte idi. Bu eşitsizlik hali Medeni Kanun ile birlikte giderilmiştir. Çağdaş Türk toplumunda kadın ve erkeğin miras hakkı eşit hale getirilmiştir.

Önceki Medeni Kanunda yer alan ”evin reisi erkektir.” ibaresi Yeni Medeni Kanun ile birlikte kaldırılmış ve kanunun hazırlanması sırasında toplumsal cinsiyet eşitliği prensipleri göz önünde bulundurularak eşlere eşit haklar ve yükümlülükler getirilmiştir.

Türk Medeni Kanunun İsviçre Medeni Kanunu Esas Almasının Sebepleri Nelerdir?

Türk Medeni Kanununun hazırlandığı dönemlerde Avrupa devletleri içerisinde en yeni ve ilerici medeni kanun İsviçre Medeni Kanunudur. Bu sebeple kurulmakta olan çağdaş Türkiye Cumhuriyeti de çağın gereklerine uygun en ileri yasal düzenlemeye sahip olan İsviçre Medeni Kanununu iktisap etmiştir.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir