İçindekiler
Mevzu hukuk yazılı hukuk kurallarının tümüne denir. Yazılı kuralın mevzu hukuk olarak kabul edilmesi için Anayasa tarafından yetkilendirilmiş bir otoritenin, verilen yetkiye uygun olarak yazılı metinler oluşturması gerekmektedir. Yetkilisi tarafından oluşturulan yazılı metinler mevzuatı, diğer bir anlamla mevzu hukuku oluşturmaktadır. Buna göre mevzu hukuk tek bir biçimde veya tek bir organ tarafından oluşturulan hukuk metinleri değildir. Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, yönetmelik çeşitli farklı organlarca hazırlanan mevzu hukuk örnekleridir.
Mevzu Hukuk Neyi İfade Eder?
Mevzu hukuk yazılı hukuk kurallarını ifade eder. Söz konusu yazılı hukuk kuralları dar anlamda kanunları, geniş anlamda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikleri barındırmaktadır. Diğer bir deyişle geniş anlamı ile mevzu hukuk, çeşitli organlar tarafından oluşturulan yazılı hukuk kuralları metinlerini ifade etmektedir. Mevzuat, yazılı hukuk metinleri bütününü ifade etmektedir. Mevzu hukukun bir diğer anlamı da bu nedenden dolayı mevzuattır. Buna göre çeşitli organların hangi sınırlar içerisinde mevzu hukuk oluşturabileceklerinin sınırı Anayasa’da belirtilmiştir.
Mevzu Hukuk Kuralları Nelerdir?
- Yazılı metinlerden oluşmaktadır.
- Yetkili organ tarafından oluşturulmak zorundadır.
- Bir organın mevzu hukuk oluşturmak için yetkisi Anayasa’dan gelmektedir.
- Dar anlamda kanun, geniş anlamda kanuna dayanan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve yönetmeliklerdir.
- Mevzu hukuk kuralları içerisinde hiyerarşi mevcuttur.
- En kapsamlı ve mevzu hukuka kaynaklık eden kurallar Anayasa’dır.
- Mevzu hukuk kuralları Anayasa’ya karşı gelemez. Yönetmelikler ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri kanunlara karşı gelemez.
- Mevzu hukuk kuralları uygulanırken en alt basamaktan başlanır. Buna göre somut olaya en uygun yönetmelik uygulanır ve sırasıyla yukarı çıkılır.
- Yazılı kurallar içerisinde bir metin ne kadar güçlü ise o kadar soyuttur. Somut metinler, yönetmelik gibi, hiyerarşide alt basamaklardadır.
Mevzu Hukuk Örnekleri Nelerdir?
Mevzu hukuk mevzuattan oluşmaktadır. Mevzuat Anayasa’dan, Milletlerarası Antlaşmalar’dan, kanunlardan, yönetmeliklerden, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri’nden oluşmaktadır. Mevzuata; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Lozan Barış Antlaşması, İdari Yargılama Usul Kanunu, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği, 4 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gibi örnekler verilebilir.
Mevzu Hukuk Dalları
Mevzu hukuk, yazılı hukuk demektir. Buna göre mevzu hukuk dalları Özel Hukuk ve Kamu Hukuku dallarıdır. Özel hukuk alt dalları ise Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku’dur. Kamu hukuku alt dalları ise Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Ceza Hukuku ve Yargılama Hukuku’dur. Yargılama Hukuku kendi içerisinde Anayasa Yargısı, İdari Yargılama, Seçim Yargısı gibi alt dallara ayrılmaktadır.
Pozitif Hukuk İle Mevzu Hukuk Arasındaki Fark Nedir?
Pozitif hukuk belirli bir dönem için belirli bir alanda uygulanan tüm hukuku ifade etmektedir. Söz konusu hukukun içeriğini uygulanan tüm yazılı ve yazısız hukuk kuralları oluşturmaktadır. Yazılı hukuk Anayasa, kanun, yönetmelik, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gibi yetkili organ tarafından hazırlanmış hukuk metinleridir. Yazısız hukuk kuralları örf ve adet hukukundan meydana gelmektedir.
Mevzu hukuk sadece yazılı hukuk kurallarından meydana gelmektedir. Örf ve adet bu kavram kapsamında değildir.
Buna göre mevzu hukukun müeyyidesi mutlaktır fakat pozitif hukuk içerisinde örf ve adet hukukunun devlet tarafından oluşturulmuş bir müeyyidesi bulunmamaktadır.