Arabuluculuk Nedir? Arabulucu Ne İş Yapar? 18 Soru 18 Cevap

Arabuluculuk, 6325 sayılı Kanun ile düzenlenmiş olan hukuki bir müessesedir. Anılan düzenlemeye göre arabuluculuk kurumunun amacı birtakım uyuşmazlıkların çözümünde yargılama aşamasından önce tarafların bir araya getirilerek sulh olmalarını sağlamaya çalışılmaktadır. Bunun sonucunda tarafların mağduriyeti ivedilikle giderilmiş olmakla birlikte mahkemelerin de yükü azaltılmış olacaktır.

Birtakım uyuşmazlıklarda, dava açılmasının ön şartı arabuluculuk görüşmelerinin yapılmış olmasıdır, geri kalan hukuk uyuşmazlıklarında ise hızlı ve zahmetsiz sonuca ulaşmak için arabuluculuk müessesesi isteğe bağlı kullanılabilmektedir. Bu tür durumlarda arabulucu taraflarca seçilip görevlendirilebilir. Zorunlu arabuluculuk şartı olan davalarda arabulucu, mahkemece atanabilir. Arabulucular hukuk fakültesi mezunu ve belli bir kıdem sahibi kimseler içinden seçilmektedir.

Arabulucuya Nasıl Başvururum?

Arabulucuya ilgili adliye nezdindeki Arabuluculuk Bürosuna yazılı bir dilekçe ile müracaat ederek başvurulur. Buna göre her uyuşmazlık için yetkili çeşitli adliyeler vardır. Arabuluculuk başvurusu yapılacak arabuluculuk bürosu, uyuşmazlığın takip edileceği adliye veya kanunen gösterilen adliyelere bağlı arabuluculuk bürolarıdır.

Başvuru yapmak için büroya gidildiğinde maktu dilekçeler doldurularak başvuru başlatılır. Kişi kendisi başvuru yapacak ise ilgili arabuluculuk bürosu başvuru dilekçesinde kendi adresini ve iletişim bilgilerini, karşı taraf temel bilgilerini, uyuşmazlık türünü, uyuşmazlık bedelini, arabuluculuk dava şartı ise bağlı olunan icra dosyası esas numarası gibi dilekçede gösterilen bilgileri doldurarak arabuluculuk bürosuna başvurur.

Bunun sonucunda arabuluculuk bürosu tarafından bir başvuru numarası verilerek arabuluculuk dosyası oluşturulur ve listeye kayıtlı bir arabulucu dosyaya atanır. Bu şekilde başvuru tamamlanmış olmaktadır. Başvurunun tamamlanmasının ardından taraflar arabulucu aracılığı ile görüşmelere başlayabilir.

Arabulucu Ne İş Yapar?

Arabulucu bir hukuk uyuşmazlığı halinde tarafları bir araya getirerek onlar için ortak bir anlaşma zemini oluşturulmasına imkan yaratır. Buna göre taraflar bir arabulucu huzurunda Arabuluculuk Yönetmeliği hükümleri kapsamında tarafların temel çıkarlarını koruyarak karşılıklı bir antlaşma yapmaları için çaba sarf eder. Bu sayede uzun bir yargılama süreci olmadan taraflar istediklerini elde edebilirler ve menfaatleri korunmuş olur.

Öte yandan arabulucu, arabuluculuk süreci esnasında taraflara avukatlık yapamaz. Onları yönlendiremez, antlaşmaya zorlayamaz. Arabulucunun tek yapabileceği temel menfaatlerinin ne olduğunu ortaya koyarak antlaşma zemini bulunmasına yardımcı olmaktır.

Arabulucu Fiyatları Ne Kadar? 2023 Güncel Fiyatlar

Arabulucu fiyatları uyuşmazlık türüne göre değişmektedir. Buna göre 2023 yılı için zorunlu arabuluculuk hallerinde antlaşma sağlanması durumunda en az olacak şekilde ticari uyuşmazlıklarda 2000 TL, diğer uyuşmazlıklarda ise 1400 TL şeklindedir.

Söz konusu ücretler minimum ücretlerdir ve antlaşma yapılması halinde arabulucuya yüzde de ödenecektir. Bu miktarlar tarife ile belirlenir. Arabuluculuk ücret tarifesi her yıl 31 Aralık’tan itibaren geçerli olmak üzere güncellenmektedir.

İşveren Arabulucuya Başvurabilir Mi?

Arabuluculuk Kanunu 3. maddesi hükümlerine göre işveren arabulucuya başvurabilir. İş hukuku kaynaklı zorunlu arabuluculuk hallerinden işveren açısından talepte bulunulması gereken işveren alacakları, zorunlu arabuluculuk kapsamındadır. Buna göre dava açılmadan önce işveren tarafından arabulucuya başvurulması zorunludur. Bu nedenle işveren arabulucuya başvurabilir. İsteyen işçiler de arabuluculuk başvurusunda bulunabilir.

Arabuluculuk Sistemi Nasıl İşliyor?

Arabuluculuk sistemi yetkili adliye nezdindeki arabuluculuk bürosuna yapılan başvuru ile başlamaktadır. Başvuru ile birlikte arabuluculuk dosyası oluşturulmakta ve dosya bir arabulucuya atanmaktadır. Söz konusu arabulucu tarafları veya varsa taraf vekillerine ulaşır. Tarafların uygunluk durumuna göre bir arabulucu görüşmesi organize edilir.

Taraflar görüşmeye geldiklerinde uyuşmazlığı kendilerinin çözmesi beklenir. Arabulucu, hakim gibi hareket edemez, karar veremez. Yalnızca tarafları çözüme yönlendirir. Tarafların anlaşma sağlayamamaları halinde onlara çözüm önerisi sunabilir. Görüşme mümkünse birkaç oturumda sonlandırılmaya çalışılır. Görüşme sürecinde taraflar zaman isteyebilir, pazarlık yapabilirler. Görüşmelerde verilen beyanlar mahkeme aşamasında delil olarak kullanılamaz, ikrar sayılmaz. Arabulucu, taraflara davaya devam etmenin ya da sulh olmanın avantaj ve dezavantajlarını sunarak çözüme ulaşmalarına yardımcı olur.

Yargılama başladıktan sonra taraflar kendi istekleri ile arabulucuya gitmeye karar verirlerse duruşma 3 aya kadar ertelenebilir.

Arabuluculuk görüşmelerinde toplam 3 adet görüşme tutanağı hazırlanır ve imzalanır. Dava şartı arabuluculuk görüşmelerinde imzalı son tutanak mahkemeye kesin süre içerisinde sunulması gerekir.

Eğer son tutanağa göre taraflar antlaşma sağlamışlar ise tutanağın gerekleri tarafları bağlar. Tutanağa

Arabulucu Parasını Kim Öder?

Kanuna göre arabulucu masrafı ve ücretleri taraflarca eşit olarak ödenmelidir. Bu hususun aksi kararlaştırılabilir fakat kanunen eşit ödenmesi gerekir. Buna göre uyuşmazlık konusu para ile ölçülen bir değer ise ve taraflar anlaşma sağlarlar ise tarifeye göre ücret taraflarca eşit olarak ödenir. Zorunlu arabuluculuk halinde antlaşma yapılamaması halinde taraflarca arabulucuya ana para üzerinden bir yüzde ödenmesi durumu mevcut değildir.

Arabuluculuk İçin Avukat Olmak Şart Mı?

Arabuluculuk için avukat olmak şart değildir. Buna göre hukuk fakültesi mezunu olmak ve herhangi bir işte staj yılı dahil 5 yıllık kıdeme sahip olmak arabulucu olmak şartıdır. Buna göre sadece avukatlar arabuluculuk yapabilme hakkına sahip değildir. 5 yıllık meslek kıdemine sahip hukuk fakültesi mezunları arabulucu olma hakkına sahip olabilmektedirler.

Arabulucu Ne Zaman Ücrete Hak Kazanır?

Arabulucu tarafların antlaşmasını sağladığı zaman ücrete hak kazanır. Buna göre son tutanak antlaşma yapıldığı yönünde imzalandığı zaman ücrete hak kazanılır. Bununla birlikte ihtiyari arabuluculuk hallerinde süreç başlatıldıktan sonra arabuluculuk süreci antlaşma yapılıp yapılmamasından bağımsız sonlandırılırsa arabulucu tam ücrete hak kazanır.

Arabuluculuk Vekalet Ücreti Ne Kadar?

Arabuluculuk faaliyetleri tarafların kendilerince veya bir vekil vasıtası ile yönetilebilmektedir. Buna göre arabuluculuk sürecinde antlaşma sağlanamaması halinde avukat 1.080TL vekalet ücreti kazanmaktadır. Bu bedelin sebebi antlaşma sağlanıp sağlanamamasından bağımsız avukat ile temsil edilmektir. Bu ücret maktudur ve asıl alacağın üzerinde olamaz.

Anlaşma sağlanamaması halinde 1080TL’lik maktu ücret yargılama aşamasının sonucunda hesaplanan vekalet ücretine mahsup edilmektedir.

Arabuluculukta Anlaşılmazsa Ne Olur?

Arabulucukta anlaşılmaz ise dava açılması gerekmektedir. Arabuluculuk taraflar için dava öncesi bir anlaşma yapılması imkanıdır. Buna göre taraflar yargılama yapılmadan sorunlarının çözümünü bulamamışlardır, arabuluculukta anlaşılamamıştır. Son tutanak ile arabuluculuk sürecinin anlaşamama yönünde sonuçlandığı tespit edildikten sonra belirli sürelerde mahkemeye müracaat edilmesi dava şartının sağlanması için zorunludur.

Buna göre iş davalarında bu süre 2 haftadır. Diğer işlerde genel zamanaşımı kuralları uygulanmaktadır. Bu sürelerde dava açılmaz, mahkemeye müracaat edilmez ise dava, dava şartı yokluğundan reddedilecektir. Bu nedenle arabuluculuk sürecinin sonunun doğru takip edilmesi gerekmektedir. İhtiyari arabuluculuk sonucunda ücret eşitce ödenir, zorunlu arabuluculuk sonunda ise dava sonucuna göre masraf ödenecektir.

Arabuluculuk Ücreti Neye Göre Belirlenir?

Arabuluculuk ücreti taraf sayısına, uyuşmazlık türüne, para ile ölçülen değerlerde ana para miktarına diğer hallerde ücret tarifesine göre, arabuluculuk sürecinde anlaşılıp anlaşılmamasına göre belirlenir. Arabuluculuk ücretlerine ilişkin her yıl ücret tarifesi yayınlanmaktadır. Ücretlere ilişkin belirlemeler bu tarifeye göre yapılmaktadır. Arabulucunun asıl mesleği veya süreci nasıl, nerede yönettiği ücreti etkilemez.

Arabulucunun Görevi Kendisine Yapılacak Bildirimden İtibaren Kaç Gündür?

Arabulucunun görevi kendisine yapılacak bildirimden itibaren 6 hafta içerisinde sonlandırılır. Bir takım sebepler doğrultusunda bu süreç 2 hafta daha uzatılabilir. Bu süre iş davalarında 15 gün sürmektedir. Taraflarca 6 işgünü daha uzatılabilir. Kanunkoyucu iş davalarının daha hızlı sonuçlandırılması için süreleri kısa tutmuştur.

Arabuluculuktan Sonra Dava Açılmazsa Ne Olur?

Arabuluculuktan sonra dava açılmaz ise zamanaşımı sürelerinin sonunda hak talep edilemez. Kanunkoyucu arabuluculuk sürecinin sonucuna bir takım sonuçlar bağlamıştır. Buna göre arabuluculuk sürecinin bitmesi ile birlikte hazırlanan son tutanak ile dava açılmaması halinde hak düşürücü süreler işlemeye başlar. Bu süreler sonucunda dava açılmaz ise dava açma sona erecektir. Genel zamanaşımı sürelerinin sonunda hak talep edilemez hale gelecektir.

Arabuluculuktan Sonra Dava Açma Süresi Var Mı?

 Arabuluculuktan sonra dava açma süresi vardır. Buna göre iş davalarında son tutanak ile birlikte 2 hafta içinde dava açılması gerekmektedir. Öte yandan diğer davalarda zorunlu arabulucuktan sonra dava konusu hakkın tabi olduğu zamanaşımı sürelerine göre dava açılması gerekmektedir. Sürelere riayet edilmez ise tekrar arabuluculuk süreci başlatılmak zorunda kalınabilir veya zamanaşımı sebebi ile hakkın davaya konu edilmesi imkansız hale gelebilir.

Arabuluculuk Ne Zaman Sonuçlanır?

Arabuluculuk işçi hak ve alacakları sebepli ise 2 hafta içerisinde sonuçlanır. Arabuluculuk süreci işçi hakları dışındaki haller için başvurulmuş bir yol ise 6 hafta içerisinde sonuçlandırılması gerekmektedir. Bu süreler gerekli görüldüğü hallerde işçi hakları için 6 iş günü, diğer işler için 2 hafta daha uzatılabilmektedir. Arabuluculuk, dava yollarına göre çok daha hızlı sonuçlanan bir yoldur.

Hangi Davalarda Arabuluculuk Zorunlu?

• Tüketici mahkemelerinde görülen davalar
• TTK 4. maddesinde sayılan tüm ticari davalar
• İşe iade davaları
• Kıdem tazminatı davaları
• İhbar tazminatı davaları
• Fazla çalışma ücreti davaları
• İşçi ile işverenin birbirlerine hareket etmesi sebepli tazminat davaları
• Yıllık ücretli izin, tatil ücretleri, bayram ve tatil ücretleri konulu tazminat davaları

Kimler Arabuluculuk Yapabilir?

Adalet Bakanlığı nezdinde tutulan arabuluculuk listesinde kaydı bulunan kişiler arabuluculuk hizmeti sağlayabilmektedir. Bununla birlikte arabulucu olmak için hukuk fakültesi mezunu olmak ve 5 yıllık meslek kıdemi şartlarının sağlanması gerekmektedir. 5 yıllık meslek kıdemi sadece hukuk alanları bakımından değildir. Hukuk fakültesi mezunlarının herhangi bir sigortalı iş kapsamında yapmış oldukları meslekleri sayılmaktadır. Kıdem süresine staj süreleri de dahil edilmektedir.

Arabuluculuk sınavına girmek için arabuluculuk eğitiminin alınması gerekmektedir. Buna göre arabuluculuk listesine kayıt olmak için mesleki eğitimlerin tamamlanmış olması şarttır. Söz konusu mesleki eğitimin içeriğini Arabuluculuk Mevzuatı kapsamında hazırlanan uyuşmazlık ve çözümlerine yönelik birçok mesleki eğitim oluşturmaktadır. Bu şartları sağlayıp Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından yapılan yazılı sınavda başarı gösteren adaylar arabulucu olabilmektedir.