İçindekiler
Münhasıran, kendine özgü, yalnızca, özel, bir kimseye tahsis edilmiş gibi anlamlara gelmektedir. Bu kelime kökenini münhasır kelimesinden almaktadır. Münhasır kelimesinin sınırlı, özel, bir kimse için ayrılmış, ona mahsus gibi anlamları vardır.
Münhasıran Ne Demek TDK?
Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre münhasıran kelimesi, özellikle, yalnız anlamlarına gelmektedir. Özel bir durumu vurgulamak için sıfat ya da zarf olarak kullanılabilen bir kelimedir.
Münhasıran Kanun Ne Demek?
Münhasıran kanun ile düzenlenmek, ilgili düzenlemelerin yalnızca kanun ile yapılabileceği alanları ifade eder. Bu konular hakkında yönetmelik ya da Cumhur başkanlığı Kararnamesi yeterli değildir, usulünce yürürlüğe konan bir kanun ile düzenlenmesi gerekir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 13. Maddesine göre temel hak ve özgürlükler yalnızca kanun ile sınırlanabilir. Örneğin seyahat özgürlüğü gibi bir hakkın Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile sınırlanması geçersizdir, bu konuda özel bir kanun hükmünün yürürlüğe konması gerekir.
Münhasıran Emekli Ne Demek?
Münhasıran emekli maaşı alan kişi, emekli maaşı dışında düzenli bir geliri bulunmayan kişi anlamına gelir. Son yasal düzenlemelere göre münhasıran emekli maaşı alan eş de çalışmayan eş kabul edilir. Bu husus, aile durumu bildirimleri için önemlidir.
Münhasıran Sorumluluk Nedir?
Münhasıran sorumluluk, kişinin bir yükümlülüğü tek başına üstlenme mecburiyetidir. Müteselsil sorumluluğun karşıtıdır. Örneğin kişi haksız fiili ile yarattığı zarardan münhasıran sorumlu olur, bu konuya ait borcunu başkasına rücu edemez. Buna karşılık, işçinin kusuru nedeni ile ortaya çıkan zarardan hem işçi hem de işveren müteselsilen sorumlu olur, zarara uğrayan kişi hem işçi hem de işverenden zararının tahsil edilmesini isteyebilir.
Münhasıran Şahsa Bağlı Haklar Nedir?
Münhasıran şahsa bağlı haklar, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar olarak da bilinir. Bu hakları şahsın kendisinden başka kimse onun adına kullanamaz, kullanma hakkı yalnızca kişiye özeldir. Evlenme buna örnek verilebilir. Vekil ile evlenme ya da başkası adına evlilik gerçekleştirme hukukumuzda mümkün değildir. Bu hak yalnızca şahsın kendisine tanınmıştır, ondan başka hiç kimse kullanamaz. Bu nedenle evlenme hakkı münhasıran şahsa bağlı haklara örnek verilebilir. Aile hukukuna ilişkin pek çok hak kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır.
Gayri Münhasır Ne Demek?
Gayri münhasır kişiye özel olmayan, ona mahsus edilmemiş anlamlarına gelmektedir. Gayri, olumsuzluk belirten bir ön ektir. Bu nedenle gayri münhasır, münhasır kelimesinin eş anlamlısıdır.
Kendine Münhasır Ne Demek?
Kendine münhasır, kendisine özgü farklı özellikleri olan anlamına gelmektedir. Şahsına münhasır biçiminde de kullanılabilir. Bir insan için kullandığında genellikle o kişinin herkesten farklı, ilginç huyları olduğu anlamına gelir. Kendine münhasır sözcüğü insan dışında bir canlı türünü, bir eşyayı anlatmak için de kullanılabilir.
Münhasır Yetki Ne Demek?
Münhasır yetki bir uluslararası hukuk terimidir, devletin kendi ülkesi sınırlarındaki şeyler ve vatandaşlar hakkında kural koymaya ve uygulamaya tek başına yetkili olduğu anlamına gelir. Münhasır yetki konusu, özellikle yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi konusunda önemli bir husustur. Buna göre, yabancı mahkeme kararları Türk Mahkemelerinin onayından geçmeden Türkiye’de yürürlüğe konamaz, çünkü Türk Mahkemeleri Türkiye’de münhasıran yetkilidir. Türk Mahkemelerinin onayından geçmeden yürürlüğe konan kararları onların bu yetkisinin sınırlarını ihlal edecektir.
Münhasır Hak Ne Demek?
Münhasır hak, ticaret hukukuna ilişkin bir terimdir, imalatçının malını belirli bir bölgede rekabet görmeden satabilme hakkını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Burada aynı imalatçının, aynı malı satması söz konusudur. Aynı türden ancak başka imalatçılar tarafından hazırlanan malların satışı, münhasır hakkı zedelemez.
